Panorama Karkonoszy, kolorowy druk w drewnianej ramie, wydawnictwo Juliusa Seiferta w Jeleniej Górze, 1. poł. XX w., własność Muzeum Śląskiego w Görlitz, fot. Wojciech Rogowicz
Fot. Wojciech Rogowicz
Galerie

Dolny Śląsk po kolei

Łukasz Gazur2 min. czytania
24 lipca 2025

Wystawa „Dolny Śląsk pnie się w górę. Rzemiosło i przemysł wzdłuż Śląskiej Kolei Górskiej”, przygotowana wspólnie przez Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu (oddział Muzeum Narodowego) oraz Muzeum Śląskie w Görlitz, jest barwnie skomponowaną opowieśćią o tym, jak kolej przyczyniła się do uprzemysłowienia regionu, powstania specjalizacji rzemieślniczych i dynamicznego rozwoju turystyki na Dolnym Śląsku. Od drugiej połowy XIX wieku – wraz z uruchomieniem w 1867 roku Śląskiej Kolei Górskiej, łączącej Görlitz, Węgliniec, Lubań, Jelenią Górę i Wałbrzych – region został połączony z europejską siecią kolejową. To właśnie ten krok stał się – nomen omen – lokomotywą rozwoju Dolnego Śląska.

Odwiedzający mogą odkryć lokalne specjalizacje produkcyjne – od lubańskich chusteczek do nosa (które już na początku XX wieku odpowiadały na 90 % zapotrzebowania niemieckiego rynku) po -pierwszy na świecie! – rozkładany stół z Olszyny, opatentowany w 1878 roku (zmieścił nawet 50 osób i rozkładał się do 13 m!).

Można też zobaczyć blaudruki, czyli tkaniny farbowane techniką batikową, produkowane w Gryfowie Śląskim, koronki z Jeleniej Góry oraz wałbrzyskie wyroby porcelanowe.

Ekspozycja obejmuje również szereg modeli kolejowych, map, widoków, pamiątek turystycznych, prospektów uzdrowiskowych czy figurek Liczyrzepy, Ducha Gór – symbolu Karkonoszy – przypominających o znaczeniu turystyki w XIX i początku XX wieku.

Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Pudło zawierające 44 passe-partout z wklejonymi motywami zdobniczymi druku batikowego ze spuścizny Gerharda Steina w Pulsnitz, lata 1946–1972, własność Muzeum Śląskiego w Görlitz
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Kuferek z koronkami ze szkół koronkarskich Hedwig von Dobeneck, Jelenia Góra, lata 20./30. XX w., własność Muzeum Śląskiego w Görlitz
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Próbki materiałów i wzorów we wzorniku chusteczek do nosa firmy Petzold & Co. w Lubaniu, lata 20./30. XX w.(?), własność kolekcjonera Janusza Kulczyckiego
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Próbki materiałów i wzorów we wzorniku chusteczek do nosa firmy Petzold & Co. w Lubaniu, lata 20./30. XX w.(?), własność kolekcjonera Janusza Kulczyckiego
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Model wagonu silnikowego ET 89, z kolekcji Klausa Christiana Kaspera, własność Muzeum Śląskiego w Görlitz
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Tabliczka wagonowa firmy Aktiengesellschaft für Fabrikation von Eisenbahnmaterial zu Görlitz, żeliwo, 1905 r., z kolekcji Klausa Christiana Kaspera, własność Muzeum Śląskiego w Görlitz
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Talerz na ścianę z głową konia, porcelana, Wałbrzych, ok. 1900 r., własność Muzeum Śląskiego w Görlitz
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Zegar kominkowy z fiołkową dekoracją, porcelana, Wałbrzych, od 1887 r., własność Muzeum Śląskiego w Görlitz
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Figurka grzybiarza, drewno, przed. 1945 r., własność Muzeum Śląskiego w Görlitz
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Panorama Karkonoszy, kolorowy druk w drewnianej ramie, wydawnictwo Juliusa Seiferta w Jeleniej Górze, 1. poł. XX w., własność Muzeum Śląskiego w Görlitz
Fot. Wojciech Rogowicz
Dolny Śląsk po kolei
Monety zastępcze, porcelana, Wałbrzych, 1923 r., własność Muzeum Śląskiego w Görlitz

“Dolny Śląsk pnie się w górę. Rzemiosło i przemysł wzdłuż Śląskiej Kolei Górskiej”

Muzeum Etnograficzne, Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Wystawa czynna: 17 maja – 17 sierpnia 2025

Kurator wystawy: Alexander Szalapski
Koordynacja: Joanna Kurbiel, Emilia Jeziorowska (ME)

Łukasz Gazur

Krytyk sztuki i teatru, wieloletni szef działu kultury w "Dzienniku Polskim" i "Gazecie Krakowskiej". Publikował i współpracował m.in. z "Przekrojem", "Tygodnikiem Powszechnym", "Wprost", TVP Kultura. Wykładowca akademicki na kierunkach kolekcjonerskich i antykwarycznych oraz dziennikarskich. Czterokrotnie wyróżniony Nagrodą Dziennikarzy Małopolski. Członek polskiej sekcji międzynarodowego stowarzyszenia krytyków AICA. Zastępca redaktora naczelnego magazynu "Spotkania z Zabytkami". Laureat jubileuszowej edycji nagród „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego.

Popularne

Pociąg do Hollywood

Bartosz Klimas

Kilka lat temu zadawaliśmy sobie pytanie: czy wiekowa przeprawa trafi do rejestru zabytków, czy też zostanie wysadzona na potrzeby hollywoodzkiego blockbustera? Zagrożenie wydawało się realne, co potwierdzały, niestety, wypowiedzi wiceministra kultury i dyrektora Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (obaj, rzecz jasna, nie pełnią już swoich funkcji)...