Jarosław Trybuś

Dziś nie jest możliwe zobaczenie wnętrz Panoramy oczami tych, którzy odwiedzali je w 1993 roku tuż po hucznym otwarciu. A to musiał być szok...

Stojąca niemal w poprzek traktu okazała kareta ściąga wzrok patrzących na „Krakowskie Przedmieście w stronę kolumny Zygmunta” Canaletta. Zajmuje lewy dolny róg płótna, obok grupy kuglarzy na pierwszym planie, bliżej środka obrazu. Canaletto uznał pojazd za ważny. Ukazał go w taki sposób, żeby współcześni mogli docenić zalety najnowszego modelu...

Żywa, rozwibrowana czerwień ściąga spojrzenie na lewą stronę niewielkiego obrazu. To kozioł woźnicy przykryty bogato zdobioną tkaniną wykończoną krwistą pasmanterią. Po chwili nasycone odcieniami czerwieni oko przesuwa się w prawo – ku wyłaniającym się z mrocznej szarości złoceniom oddanym żółcieniami. To krawędzie widocznego w połowie pudła karety i listwy jej drzwiczek...

Pierwszej sali sejmowej w odrodzonej Polsce nie wybudowano w Warszawie, lecz w… Katowicach. Swoją wyrazistą architekturą świadczyła o autonomii, którą cieszyło się w II RP województwo śląskie. To ona stała się wzorem dla najbardziej znanego wnętrza sejmowego w Polsce – sali plenarnej przy Wiejskiej.

Wzniesienie romańskiego zamku na początku XX wieku jest wydarzeniem. Jeśli po 100 latach zamek istnieje i mieści jedyne zachowane w Europie wnętrza zaprojektowane dla Adolfa Hitlera, to mamy do czynienia z wyjątkowym splotem okoliczności. Wystarczy wejść do środka, a obyte z architekturą oko zorientuje się, że coś tu się nie zgadza...

Są wnętrza, które nie są publiczne, ale też trudno nazwać je prywatnymi. Żyją swoim, niekiedy intensywnym życiem między kategoriami i bywają niezauważane przez tych, którzy nie są ich użytkownikami. Żeby do nich wejść, trzeba prześlizgnąć się przez niedomknięte drzwi albo...

Czy zwróciliście uwagę na to, że ruiny są stale obecne w naszej przestrzeni wizualnej? Zwykle są widomym znakiem katastrofy, działania miażdżących sił natury czy wojen. Nie zawsze jednak znaczą coś dramatycznego, czasem wskazują na zwykły bieg zdarzeń przypominając o nietrwałości....

W centrum Warszawy, odsunięty od głównych arterii: pobliskich Alej Jerozolimskich i ulicy Marszałkowskiej, stoi budynek, który widziany po raz pierwszy wydaje się znajomy. Przyjemne poczucie nieobcości bierze się z cytatów, z których jest złożony, a towarzysząca mu trudność z odnalezieniem...

Kiedyś był to dom mieszkalny. Budynek oglądany po raz pierwszy, może zdumiewać – obłożony pociemniałym piaskowcem front ma niewielkie okna, a wejście w rogu wygląda na nieużywane. Teraz jest tu muzeum i każdy może wejść do wnętrz, które kiedyś służyły...