Malarstwo na szkle to sztuka, która w Polsce ma długą i bogatą tradycję. Choć dziś często kojarzona jest z ludowymi obrazami o charakterze dewocyjnym, jej korzenie sięgają znacznie głębiej. Już w średniowieczu zdobione szkło pojawiało się w kościołach, a w XVI wieku, wraz z rozwojem hutnictwa, zaczęło trafiać do domów prywatnych.
Na przełomie XVIII i XIX wieku malarstwo na szkle stało się domeną warstwy mieszczańskiej i chłopstwa. Wówczas pojawiły się obrazy o tematyce religijnej, często inspirowane popularnymi grafikami i malarstwem sztalugowym. W Polsce szczególnie silne ośrodki tej sztuki rozwijały się na Podhalu, Śląsku i w Małopolsce.
Polska była terenem zetknięcia się ze sobą trzech osobnych obszarów malarstwa na szkle: ludowego malarstwa śląsko-czeskiego, pokuckiego (powiązanego z malarstwem siedmiogrodzko-bukowińskim) oraz rdzennie polskiego zespołu z Polski centralnej i Kaszub, specyficznego ze względu na sposób powstania – czyli kolorowania drzeworytów.
Wystawa “Kruche obrazy / Fragile images,” organizowana w ramach Festiwalu Sztuki Trójmorza 2025, wpisuje się w tę bogatą tradycję. Prezentowane na niej ludowe obrazy na szkle z kolekcji Muzeum Etnograficznego w Krakowie oraz prace współczesnych artystów z różnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej pokazują, jak ta technika ewoluowała i jak inspiruje twórców do dziś. Wśród zaproszonych artystów znaleźli się m.in. Ivana Sláviková, Jaroslav Pilát, Barbora Šaroun Semberová, Pavel Jestřáb, Irina Botea Bucan, Dan Vazentan, Yana Hudzan, Marzena Kolarz i Andrzej Najder.
Malarstwo na szkle, choć kruche z natury, przetrwało próbę czasu. Jego delikatność i wyrazistość sprawiają, że wciąż fascynuje kolejne pokolenia twórców i odbiorców. Wystawa Kruche obrazy to nie tylko hołd dla tej tradycji, ale także dowód na to, że sztuka ludowa wciąż żyje i inspiruje.
Kruche obrazy / Fragile images – wystawa czasowa, do 29 czerwca 2025 r.
Muzeum Etnograficzne w Krakowie, ul. Krakowska 46
