W tym samym roku, 2004 roku, gdy Park Mużakowski, jedno z najwybitniejszych osiągnięć europejskiej architektury ogrodowej XIX wieku, został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako polsko-niemiecki obiekt transgraniczny, rozporządzeniem Prezydenta RP jego wschodnią, polską część, położoną w obrębie miasta Łęknica, uznano za pomnik historii.
Park Mużakowski rozpościera się w dolinie Nysy Łużyckiej, rzeki będącej granica Polski i Niemiec.
Do 1945 roku cały park znajdował się w obrębie Muskau (Mużakowa), uzdrowiskowej miejscowości na niemieckich Łużycach. Dziś jego obszar wchodzi w skład dwóch miast – polskiej Łęknicy i niemieckiego Bad Muskau.
Park Mużakowski stanowi znakomite połączenie piękna natury z przemyślana działalnością człowieka. W otoczeniu zieleni na zboczach i nadrzecznych terasach w dolinie Nysy Łużyckiej połyskują zarówno wodne elementy – stawy i sztucznie przekopana odnoga rzeki, nazwana Nysa Hermanna, jak i malownicze budowle: zamek, mosty, pawilony ogrodowe. Rzeczna odnoga swa nazwę zawdzięcza twórcy parku – księciu Hermannowi von Pückler-Muskau.
Dzieło swego życia zapoczątkował w wieku 30 lat, w 1815 roku. Ogłosił swe zamiary w liście otwartym do mieszkańców Mużakowa, wykładając romantyczna idee sztuki ogrodowej jako dziedziny, w której dochodzi do harmonijnego scalenia natury i techniki, kultury i wartości duchowych. Zatrudnił uznanych mistrzów: architektów – Niemca Karla Friedricha Schinkla i Anglika Johna Adeya Reptona, ogrodnika Jacoba Heinricha Rehdera oraz malarza Augusta Schirmera. Pełne rozmachu przedsięwzięcie Pückler mógł kontynuować dzięki temu, że w 1817 roku ożenił się ze starsza od siebie o 9 lat, zamożną Lucie von Hardenberg, córką pruskiego polityka. Przyczyniła się ona do budowy parku nie tylko finansowo, uczestniczyła także w pracach projektowych. Choć książę był bardzo kochliwy, a swoje wybranki uwiecznił w nazwach alejek parku (ścieżki Helminy, Sary, Słowika, Cary), pozostał z Lucie do końca jej życia, choć w 1826 roku rozwiedli się, by książę mógł ponownie bogato się ożenić i dokończyć kosztowna inwestycje. Jednak nie udało mu się znaleźć odpowiedniej kandydatki i w 1845 roku musiał sprzedać dobra mużakowskie, z gotowymi do tego czasu 250 ha parku.
Mużaków nabył książę Fryderyk Niderlandzki, który kontynuował dzieło Pücklera, pracami kierował Eduard Petzold, uczen Rehdera. Za czasów Petzolda Ogrody Mużakowskie składały się z parków: Głównego, Górskiego i Zdrojowego, powstało także arboretum z 3 tysiącami drzew i krzewów, założone pod kierunkiem dendrologa Georga Kirchnera.
Od 1881 roku do znacjonalizowania w czasach NRD dóbr mużakowskich, ich właścicielami byli hrabiowie von Arnim.
Większość budowli parkowych została zniszczona w czasie walk w 1945 roku. Dzięki współpracy Polski i Niemiec przy rewitalizacji parku na początku XXI wieku odbudowane zostały mosty Podwójny i Angielski.
Zrujnowany podczas walk pod koniec II wojny światowej Nowy Zamek w Bad Muskau był przez 8 lat (1996–2004) pieczołowicie rekonstruowany.
Oprócz tej największej budowli w obrębie parku, na terenie Niemiec znajduje się także barokowy Stary Zamek z XVII wieku, Oranżeria, Glorietta, Dom Kawalerski.
Po polskiej stronie zachowały się trzy budowle, z których najpiękniejsza jest ceglany, dekorowany szlaką szklaną Most Arkadowy, odrestaurowany w 2011 roku, w rzeczywistości wiadukt, łączący brzegi wąwozu, którym biegnie Ścieżka Sary. Za czasów Pücklera był konstrukcją drewnianą, w murowany został przekształcony w 1853 roku. Rok później podobnie przebudowano Most Książęcy.
W latach 1862–1863 zamiast planowanego pierwotnie wiaduktu wzorowanego na rzymskim, powstał Wiadukt przy Górze Pana w stylu neogotyckim. W 1888 roku na wzniesieniu górującym pośród Łąki Trzcin zbudowano mauzoleum rodu von Arnim, na podstawie projektu Juliusa Raschdorffa, twórcy katedry berlińskiej.
Zniszczone pod koniec II wojny światowej, zostało zburzone w latach 60., w jego miejscu stoi dziś kamienny krzyż z pamiątkową tablicą.
Po polskiej stronie znajduje się też Kamień Pücklera, jak nazywany jest obelisk składający się z głazu narzutowego ozdobionego medalionem z wizerunkiem Pücklera, postawiony na początku XX wieku w najwyższym punkcie parku.
Tekst pochodzi z książki „Pomniki Historii”, wydanej przez wyd. AA, Kraków 2022
Czytaj też na portalu Zabytek.pl
Na pewno znajdziecie coś dla siebie!
Kanał Augustowski wybudowany w latach 30. XIX stulecia miał być remedium na problemy gospodarcze Królestwa Polskiego. Zbudowany bardzo szybko, w konkretnym celu i za wielkie pieniądze, dziś pełni zupełni inne funkcje niż przewidzieli jego twórcy. Pięknie wrośnięty w pejzaż Pojezierza Augustowskiego przyciąga rokrocznie tysiące turystów, którzy dzięki kanałowi wydatnie korzystają z walorów okolicy. Niekłamany jest podziw śluzujących się kajakarzy, obserwujących technikę sprzed niemal 200 lat, która sprawdza się bez zarzutu do dzisiaj...
Zielona Puszcza Bolimowska, mazowiecka wieś pamiętająca czasy średniowiecza, barokowy pałac, a wokół francuski ogród i sentymentalny park pełen wijących się alei. Oczami wyobraźni można tam dostrzec eleganckie panie w balowych sukniach i śmietankę towarzyską bawiącą pod altaną w otoczeniu egzotycznych...
Dobrzyca to pierwsza w XXI wieku miejscowość na terenie Wielkopolski, która odzyskała swoje prawa miejskie utracone w 1934 roku, ale miasto ma jeszcze ważniejszy powód do dumy. Znajdujący się na jego terenie zespół pałacowo-parkowy został uznany w 2018 roku za...
