Trzydniowa inauguracja w końcu września nowego budynku MHP odpowiadała randze wydarzenia. Po 17 latach od jego utworzenia w 2006 roku, muzeum doczekało się własnej siedziby. Lokalizacja i architektura obiektu jest znakomita. Ale na ostateczną ocenę ekspozycji przyjdzie nam jeszcze poczekać.
Nową siedzibę MHP zaprojektowała pracownia WXCA, której dziełem jest także sąsiedni budynek Muzeum Wojska Polskiego, otwarty miesiąc wcześniej. Budowa MHP na Cytadeli rozpoczęła się w 2016 roku.
Architekci projektując oba muzea odwołali się do XVIII-wiecznej kompozycji przestrzennej tego miejsca na Żoliborzu (nazwa dzielnicy pochodzi od określenia „joli bord” – piękny brzeg), gdy znajdowały się tu koszary Gwardii Pieszej Koronnej.
Budynek MHP stanął dokładnie tam, gdzie ponad dwa stulecia znajdowały się pawilony koszarowe, a jednocześnie jest centralnym obiektem nowoczesnego założenia muzealnego przy byłym reprezentacyjnym placu Gwardii, który od strony południowej dopełnia Muzeum Wojska Polskiego (w przyszłości powstanie jeszcze od północy drugi bliźniaczy budynek MWP).
Jest jednym z największych muzealnych budynków w Polsce i jednym z najnowocześniejszych kompleksów muzealnych w Europie.
Nieodłączną częścią całego projektu jest park o powierzchni ponad 30 ha.
Na Cytadeli mieści się także Muzeum Katyńskie i Muzeum X Pawilonu.
Monumentalny budynek Muzeum Historii Polski ma kształt prostopadłościanu o wysokości 24 m. Charakteru dodaje mu niezwykła marmurowa elewacja w różnych odcieniach szarości.
Kamienne bloki marmuru sprowadzonego z Portugalii, ułożono warstwami, przypominającymi strukturę geologiczną, jak i nawarstwiające się dzieje. Im wyżej, tym jaśniejszymi, co optycznie dodaje bryle lekkości.
Architekci zastosowali sześć metod obróbki kamienia, więc poszczególne ich partie różnią się fakturalnie. Ich dopełnieniem są architektoniczne reliefy nawiązujące do tradycji zdobień historycznych obiektów, od gotyckich do współczesnych, np. Drzwi Gnieźnieńskich, dekoracji krakowskiej Kaplicy Zygmuntowskiej, czy pawilonu polskiego na wystawę w Paryżu w XX-leciu międzywojennym lub modernistycznej fasady katowickiego Spodka.
Wewnątrz budynek ma cztery kondygnacje naziemne i dwie podziemne, w których znajdą się magazyny. Jest też w nim miejsce na przyszłą wystawę stałą o powierzchni 7,3 tys. m kw, bibliotekę i czytelnię, sale dydaktyczne i warsztatowe oraz biura muzeum. Dostępne jest już nowoczesne audytorium na blisko 580 widzów, które znakomicie pełni rolę sali koncertowej, o czym można było się przekonać podczas koncertów na otwarcie. Budynek jest również wyposażony w salę kinowo-teatralną. A na dachu ma ogromny taras ze wspaniałą 360-stopniową panoramą Warszawy.
Czasowa wystawa „Wielkie i małe historie. Tworzenie kolekcji Muzeum Historii Polski” opowiada zgodnie z tytułem o powstawaniu kolekcji MHP. Sygnalizuje także, co znajdzie się na ekspozycji stałej, której otwarcie zapowiedziano na 2026 rok. Zbiory MHP, gromadzone od 17 lat. liczą już 60 tysięcy obiektów, od średniowiecza po współczesność. Najstarszy wśród nich to denar Bolesława Chrobrego.
Na kolekcję składają się zakupy i dary (około 28 tysięcy). Na wystawie czasowej oglądamy około 500 wybranych obiektów. Mają one wartość historyczną i emocjonalną, jak przykładowo maszyna szyfrująca Enigma II czy mundur generała Stanisława Maczka – dowódcy 1 Dywizji Pancernej z czasów II wojny światowej.
Kiedy wchodzi się do przestrzeni wystawy czasowej o powierzchni 1400 m kw. na parterze spojrzenie przykuwa najpierw dominujące w niej jedenaście dzieł sztuki, stworzonych specjalnie do Pawilonu Polskiego na Wystawę Światową w Nowym Jorku w 1939 roku, które powróciły do Polski przed rokiem: siedem wielkoformatowych obrazów, namalowanych przez artystyczną grupę Łukaszowców i cztery tkaniny, zaprojektowane przez Mieczysława Szymańskiego.
Dzieła dobrze odzwierciedlają politykę władz II Rzeczypospolitej (o wyborze ich tematyki decydował specjalnie powołany komitet naukowy).
Kreują wizerunek Polski jako kraju odgrywającego znaczącą rolę polityczną i cywilizacyjną w historii Europy, krzewiącego wartości demokratyczne, poszanowanie prawa, pokój i tolerancję.
Namalowanie obrazów zlecono jedenastu artystom należącym do grupy Bractwo Świętego Łukasza. (tzw. Łukaszowców), działających w okresie międzywojennym pod kierunkiem profesora ASP Tadeusza Pruszkowskiego. Oprócz Pruszkowskiego w ich powstanie byli zaangażowani jego studenci: Bolesław Cybis, Bernard Frydrysiak, Jan Gotard, Aleksander Jędrzejewski, Eliasz Kanarek, Jeremi Kubicki, Antoni Michalak, Stefan Płużański, Janusz Podoski i Jan Zamoyski. Zaskakuje, że udało im się utrzymać jednorodną stylistykę.
Dzieła w żywych barwach przedstawiają wybrane wydarzenia – od spotkania Bolesława Chrobrego i cesarza Ottona u grobu św. Wojciecha (1000 rok) do Konstytucji 3 maja (1791). Pozostałe to: „Przyjęcie chrześcijaństwa przez Litwę” (1386), „Nadanie przywileju jedlneńsko-krakowskiego” (1430; przywilej ustanawiał zakaz uwięzienia szlachcica bez wyroku sądowego), „Unia Lubelską” (1569), „Uchwalenie konfederacji warszawskiej o wolności religijnej” (1573) i „Odsiecz Wiednia” (1683).
Po likwidacji Pawilonu Polskiego w 1940 roku dzieła pozostawały w USA; od 1958 roku znajdowały się w bibliotece Le Moyne College w Syracuse, gdzie były konserwowane, są więc w bardzo dobrym stanie. Do Polski powróciły dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz cykl tkanin „Jan III Sobieski” prezentowany był również w Pawilonie Polskim na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w latach 1939–1940. Cztery części pierwotnie tworzyły jedną monumentalną tkaninę „Jan III Sobieski”, wykonaną na Wystawę Światową w Paryżu w 1937 roku. Zgromadzone obiekty na wystawie czasowej Muzeum Historii Polski są bardzo różnorodne. Obejmują zabytki, pamiątki historyczne, dzieła sztuki i rzemiosła i codzienne przedmioty. Generalnie przyjęto zasadę, że o historii opowiadają przede wszystkim autentyczne eksponaty, co nie wyklucza jednak także udziału multimediów, pozwalających m.in. wysłuchać wypowiedzi o genezie i misji muzeum jego dyrektora Roberta Kostro, czy poznać na razie migawkowo projekt przyszłej wystawy stałej.
W wystawie czasowej nie ma jeszcze ciągłej narracji historycznej; zestawienia obiektów są niechronologiczne, bo twórcy tej wystawy stawiają głównie na pokazanie różnorodności zbiorów. W bliskim sąsiedztwie znalazła się wiec np. prezentacja XVIII-wiecznych pasów kontuszowych /z budzącą duże zainteresowanie instrukcją ich wiązania/ z manufaktury polskiego kupca ormiańskiego pochodzenia Jakuba Paschalisa i rzeźba „Victoria-Victoria” Krzysztofa Bednarskiego. Replika symbolicznego dzieła cenionego współczesnego artysty z 1983 roku, podsumowującego społeczny opór wobec komunistycznej władzy, narodziny Solidarności i stłumienie zbiorowego entuzjazmu przez stan wojenny.
Albo skarby z czasów Wazów, wydobyte w 2011 roku z dna Wisły, jak fragment architektoniczno-rzeźbiarski z Villi Regia – rezydencji stojącej niegdyś w miejscu Pałacu Kazimierzowskiego UW. I prezentowane w pobliżu świadectwa najnowszej historii – agresji rosyjskiej na Ukrainę oraz pomocy udzieloną narodowi ukraińskiemu przez Polaków.
Jak mówią twórcy wystawy historia się nie kończy, bo co dzieje się na naszych oczach, wkrótce stanie się historią jutra.
Na pewno znajdziecie coś dla siebie!
Na otwarcie nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego Warszawa czekała całe czternaście lat. W dobie globalnych przemian tak gwałtownych jak te, które obserwujemy w ciągu ostatnich kilku dekad, kilkanaście lat to w zasadzie cała epoka, a może nawet kilka różnych epok....
Papiernia w Dusznikach-Zdroju, dawnym Reinertz, jest jednym z najcenniejszych architektonicznie zabytków przemysłowych w Europie, bowiem spośród tysięcy dawnych młynów papierniczych do dziś na całym kontynencie przetrwało zaledwie około 30. Lokowane nad brzegami rzek, stanowiły niegdyś element krajobrazu miejskiego, tak jak...
Wieś położona 40 km na północny wschód od Krakowa zapisała się w historii Polski zwycięstwem wojsk Tadeusza Kościuszki nad Rosjanami w 1794 r. Znaczenie tej jednej z najbardziej znanych bitew insurekcji kościuszkowskiej nie tyle polegało na militarnym sukcesie, ile zasadzało...
