Fot. Albin Marciniak

Zainteresowanie szeroko rozumianym dziedzictwem przemysłowym i technicznym przeżywa obecnie swój renesans. Wiele pomników kultury materialnej należących do tego dziedzictwa podlega też różnej formie ochrony. Na pewno je lubicie, ale czy wiecie o nich wszystko?

1. Niejeden polski zabytek techniki znalazł się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO lub został zaliczony do Pomników Historii. Na obu listach znajduje się np. kopalnia soli w Wieliczce. Niektóre obiekty, jak Kanał Augustowski, są uznane za Pomnik Historii i znajdują się na tzw. liście informacyjnej, czekając na zgłoszenie do wpisu na listę UNESCO.

Który jeszcze zabytek znajduje się zarazem na liście Pomników Historii i liście informacyjnej UNESCO?

1. Wieża ciśnień w Bydgoszczy.
2. Młyn papierniczy w Dusznikach-Zdroju.
3. Mosty w Stańczykach.
4. Huta żelaza w Chlewiskach.

2. Niedaleko miejscowości Maurzyce nad rzeką Słudwią wybudowano w latach 20. XX wieku niezwykły most kratownicowy. Pomysłodawcą tej konstrukcji był prof. Stefan Bryła. Wyłączony obecnie z ruchu most liczy zaledwie około 10 metrów szerokości, ale jest jednym z najcenniejszych zabytków techniki w Polsce.

Czym wyróżnia się most w Maurzycach?

1. Jest najdłuższym stalowym mostem w Polsce.
2. Jest pierwszym na świecie drogowym mostem spawanym.
3. Jest najstarszym w Europie zachowanym mostem obrotowym.
4. Jest najwyższym mostem kolejowym w Polsce.

3. Zabytki techniki przyciągają coraz więcej turystów. W niektórych umieszczono muzea związane bezpośrednio z przeznaczeniem obiektu. Niektóre zapewniają inne atrakcje, takie jak np. doroczne Parady Parowozów organizowane przez parowozownię w Wolsztynie czy możliwość podziwiania okolicy z tarasu widokowego wieży ciśnień w Giżycku.

W którym z zabytków techniki jest najniżej położona trasa turystyczna?

1. W kopalni Guido w Zabrzu.
2. W Sztolni Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach.
3. W kopalni ropy naftowej w Bóbrce.
4. W Stacji Filtrów Williama Lindleya w Warszawie.

4. Związany z nastaniem ery przemysłowej rozwój górnictwa w XIX wieku zostawił wiele obiektów na mapie zabytków techniki w Polsce. Ale kopalnictwo ma dużo dłuższą historię niż ta związana z wydobyciem paliw kopalnych.

Która z zabytkowych kopalni jest najstarsza?

1. Kopalnia soli w Bochni.
2. Kopalnia soli w Wieliczce.
3. Kopalnia rud ołowiu i srebra w Tarnowskich Górach.
4. Kopalnia krzemienia w Krzemionkach Opatowskich.

5. Kanał Elbląski, którego główny odcinek łączy Elbląg z Ostródą, zaczęto budować w 1844 roku. To, co wyróżnia ten zabytek, to zastosowanie pochylni grzbietowych, na których statki poruszają się na wózkach po trawie. To niezwykłe rozwiązanie pozwala jednostkom pokonać różnicę około 100 metrów wysokości na odcinku liczącym niespełna 10 kilometrów.

Ile pochylni znajduje się na Kanale Elbląskim?

1. Dwie.
2. Trzy.
3. Cztery.
4. Pięć.

6. Łódź kojarzy się nieodmiennie z przemysłem włókienniczym. Tu działał Ludwik Geyer, właściciel pierwszej łódzkiej fabryki z maszyną parową. To tu powstawały fortuny Izraela Poznańskiego czy Karola Scheiblera. Tu, na terenie wsi Widzew, zbudowano Widzewską Manufakturę, która miała nie tylko swoją szkołę czy sklep, lecz także przyzakładową orkiestrę. Nic dziwnego, że właśnie w Łodzi postanowiono otworzyć Centralne Muzeum Włókiennictwa.

W której z historycznych łódzkich fabryk znajduje się obecnie CMW?

1. W fabryce Izraela Poznańskiego.
2. W fabryce Karola Scheiblera na Księżym Młynie.
3. W fabryce Towarzystwa Akcyjnego Ludwika Geyera zwanej Białą Fabryką.
4. W Widzewskiej Manufakturze.

7. Historia latarni morskich sięga czasów przed naszą erą, gdy za jeden z cudów świata uznano latarnię na Faros. Jednak rozwój latarnictwa wiązać należy z XIX wiekiem. W Polsce nadal działa kilkanaście latarni, a wśród nich ta, która wyróżnia się swoją wysokością.

Która z nadbałtyckich latarni morskich jest najwyższa?

1. Latarnia w Kołobrzegu.
2. Latarnia w Krynicy Morskiej.
3. Latarnia w Świnoujściu.
4. Latarnia w Darłowie.

8. Żuraw Gdański to średniowieczny dźwig portowy i dwuwieżowa brama wodna dawnego Gdańska. Urządzenia dźwigowe, które były umieszczone między dwoma ceglanymi basztami, służyły zarówno do przeładunku towarów, jak i do stawiania masztów. Odbudowany po II wojnie światowej zabytek stanowi dziś symbol Gdańska.

Które z twierdzeń na temat gdańskiego Żurawia Gdańskiego NIE jest prawdziwe?

1. Żuraw pełnił także funkcje obronne.
2. Urządzenia dźwigu były poruszane za pomocą siły wody.
3. Żuraw znajduje się nad Motławą.
4. Żuraw jest obecnie częścią Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

9. W latach 30. XX wieku w Gliwicach powstała wieża nadawcza i kompleks budynków gliwickiej radiostacji, uznane dziś za Pomnik Historii. Wieża nadawcza ma około 111 metrów wysokości i do tej pory jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów gliwickiego pejzażu.

Z czego zbudowano maszt nadawczy radiostacji w Gliwicach?

1. Ze stali.
2. Z betonu.
3. Z drewna.
4. Z żelaza.

10. Zespół Browaru Książęcego w Tychach znalazł swoje miejsce w rejestrze zabytków jako przykład architektury przemysłowej. Jego modernizacja i rozwój nastąpił w drugiej połowie XIX wieku za sprawą księcia pszczyńskiego Jana Henryka XI Hochberga. Browar powstał jednak wcześniej.

Od ilu już lat warzy się piwo w Browarze Książęcym w Tychach?

1. Od blisko 500.
2. Od blisko 400.
3. Od blisko 300.
4. Od blisko 200.

Chcesz być na bieżąco z przeszłością?

Email Zapisz mnie do Newslettera!

Podanie adresu e-mail i kliknięcie przycisku “Zapisz się do newslettera!” jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na wysyłanie na podany adres e-mail newslettera Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków w Warszawie zawierającego informacje o wydarzeniach i projektach organizowanych przez NIKZ. Dane osobowe w zakresie adresu e-mail są przetwarzane zgodnie z zasadami i warunkami określonymi w Polityce prywatności.