Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?
Fot. Andrzej Zbraniecki / East News
Artykuły

Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?

Rody szlacheckie Rzeczpospolitej ze szczególnym pietyzmem dbały o swoje siedziby. Wiele z dawnych rodowych gniazd mieści obecnie muzea wnętrz i zachwyca założeniami parkowymi czy ogrodami. Majątki, drogą sukcesji, mariaży, a czasem zakupów, przechodziły z rąk do rąk, ale niektóre w sposób szczególny związane były z określoną rodziną. Czy wiecie, do kogo należały najsłynniejsze polskie pałace i zamki?

Prawidłowe odpowiedzi znajdziecie na końcu quizu.

1. Pałac w Kozłówce powstał z inicjatywy wojewody chełmińskiego Michała Bielińskiego, którego żona, Tekla z Pepłowskich w 1735 roku wniosła do majątku dobra kozłowieckie. Pod koniec wieku posiadłość została jednak przez Bielińskich sprzedana. Odtąd pałac w Kozłówce stał się siedzibą innego rodu szlacheckiego.
Pałac w Kozłówce to rodowa siedziba…

a) Zamoyskich
b) Radziwiłłów
c) Wielopolskich
d) Tyszkiewiczów

fot. dzięki uprzejmości Muzeum Zamoyskich w Kozłówce
Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?
Kozłówka, zespół pałacowo-parkowy.

2. Niewiele zabytków tak rozpala wyobraźnię, jak pozostawiony w trwałej ruinie zamek w Ujeździe. Wniósł go w pierwszej połowie XVII wieku wojewoda sandomierski Krzysztof Ossoliński. Imponujące założenie rezydencjonalno-obronne na planie pięcioboku obejmowało pałac z dwukondygnacyjną salą balową, ogród i założenie obronne z suchą fosą.  Jak wielu innych właścicieli siedzib rodowych, Ossoliński umieścił obok wejścia na teren założenia swój herb.
Jakim herbem pieczętował się Krzysztof Ossoliński, właściciel zamku w Ujeździe?

a) Topór
b) Krzyż
c) Abdank
d) Jelita

Wojciech Wójcik / Forum
Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?
Zamek Krzyżtopór, Ujazd, 2018 r.

3. Izabela Dorota z Flemingów Czartoryska, żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, wsławiła się jako mecenaska sztuki, która uczyniła z rezydencji w Puławach prężny ośrodek kulturalny. To tam w rozległym parku powstała m.in. Świątynia Sybilli, uważana za pierwsze polskie muzeum. Puławy były także ośrodkiem myśli politycznej i patriotycznej, ale nie była to jedyna rezydencja związana z Czartoryskimi.
Z jaką inną posiadłością związali swe losy Izabela i Adam Czartoryscy?

a) Z pałacem w Choroszczy
b) Z pałacem w Łazienkach
c) Z pałacem w Sieniawie
d) Z pałacem w Opinogórze

Chcesz być na bieżąco z przeszłością?

Podanie adresu e-mail i kliknięcie przycisku “Zapisz się do newslettera!” jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na wysyłanie na podany adres e-mail newslettera Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków w Warszawie zawierającego informacje o wydarzeniach i projektach organizowanych przez NIKZ. Dane osobowe w zakresie adresu e-mail są przetwarzane zgodnie z zasadami i warunkami określonymi w Polityce prywatności.

4. Zespół pałacowo-ogrodowy w Nieborowie niedaleko Łowicza z barokowym pałacem projektu Tylmana z Gameren, ogrodem i parkiem krajobrazowym ma status Pomnika Historii. Z inicjatywy ówczesnego właściciela w roku 1881 na terenie majątku, w budynku dawnego browaru, postała słynna Fabryka Fajansów Artystycznych i Pieców Kaflowych specjalizująca się w wyrobach majolikowych.
Przedstawiciel jakiego rodu założył słynną manufakturę majoliki w Nieborowie?

a) Radziwiłłów
b) Leszczyńskich
c) Sapiehów
d) Raczyńskich

Wojciech Wójcik / Forum
Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?
Nieborów i Arkadia – zespół pałacowo-ogrodowy i ogród sentymentalno-romantyczny, 2015 r.

5. Początki założenia pałacowego w Wilanowie związane są z królem Janem III. Wilanów był ukochaną rezydencją Sobieskiego, także miejscem jego śmierci. Jednak pałac w Wilanowie przez 350 lat swojego istnienia związany był także z wieloma innymi rodami, które zapisały się na trwałe w polskiej historii.
Który ród nie był związany z pałacem w Wilanowie?

a) Lubomirscy
b) Potoccy
c) Jabłonowscy
d) Braniccy

Tomasz Jastrzębowski / REPORTER / East News
Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?
Warszawa, Pałac w Wilanowie, Królewski Ogród Światła, 2021 r.

6. Wincenty Krasiński herbu Ślepowron w roku 1844 założył ordynację. Ordynatem został syn Wincentego – Zygmunt Krasiński, wieszcz narodowy, jeden z najwybitniejszych romantycznych poetów. Ostatnim ordynatem z tej gałęzi rodu Krasińskich był wnuk poety – Adam.
Gdzie była siedziba ordynacji Krasińskich?

a) W Kobylnikach
b) W Przeworsku
c) W Opinogórze
d) W Gołuchowie

7. W centrum Białegostoku wyróżnia się barokowe założenie pałacowe ze wspaniałymi ogrodami. Pałac z dekoracyjnym tympanonem na osi głównej, bogatym rozczłonkowaniem elewacji budynku głównego i dwoma oficynami bocznymi ma kształt litery U. Położony między dwoma dziedzińcami w swoim kształcie nawiązuje do francuskich siedzib królewskich. „Wersal Północy”, czyli pałac w Białymstoku był siedzibą…

a) Radziwiłłów
b) Opalińskich
c) Sapiehów
d) Branickich

Fot. Andrzej Zbraniecki / East News
Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?
Pałac w Białymstoku zwany “Polskim Wersalem”

8. Położony niedaleko Poznania Rogalin to nie tylko późnobarokowy pałac „między dziedzińcem a ogrodem”, park angielski ze słynnymi dębami rogalińskimi, rokokowe założenie ogrodowe czy powozownia, ale i bogata kolekcja malarstwa, stworzona na przełomie XIX i XX wieku przez jednego z właścicieli.
Z jakiego rodu pochodzili właściciele dóbr rogalińskich?

a) Raczyńskich
b) Opalińskich
c) Koniecpolskich
d) Ogińskich

ZOFIA I MAREK BAZAK / EAST NEWS
Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?
Rogalin – zespół pałacowo-parkowy z obszarem dawnego majątku ziemskiego, 2021 r.

9. Zamek w Łańcucie swój obecny swój kształt zawdzięcza przebudowie podjętej w połowie XVIII wieku za marszałka wielkiego koronnego Stanisława Lubomirskiego i jego żony Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej. Po śmierci Izabeli majątek przeszedł w ręce jej wnuków, którzy po mieczu wywodzą się z innego rodu.
Z jakiego rodu wywodzą się ostatni właściciele pałacu w Łańcucie?

a) Z Paców
b) Z Potockich
c) Z Poniatowskich
d) Z Sułkowskich

Fot. Jan Morek / Forum
Quiz: czyje to gniazdo, czyli czy znasz siedziby polskich rodów szlacheckich?
Łańcut – zespół zamkowo-parkowy, galeria rzeźby.

10. Wywodzący się z ziemi dobrzyńskiej ród Działyńskich herbu Ogończyk to jeden z najstarszych polskich rodów szlacheckich. To z tego rodu pochodził wojewoda chełmiński Jan Działyński, wpływowy polityk i przyjaciel Stanisława Hozjusza czy dworzanin Zygmunta III Wazy i dyplomata Paweł Działyński.
W XIX wieku najwybitniejszym przedstawicielem rodu był Adam Tytus Działyński, który osiadł w majątku w…

a) Krasiczynie
b) Pszczynie
c) Radzyniu Podlaskim
d) Kórniku

Joanna Mariuk

Historyczka sztuki, muzealniczka i tłumaczka, była zaangażowana w tworzenie Muzeum Nowoczesności w Olsztynie. Jest przewodniczką po Warmii i Mazurach oraz po Warszawie.

Prawidłowe odpowiedzi: 1a, 2a, 3c, 4a, 5c, 6c, 7d, 8a, 9b, 10d

Popularne